CSE Style’da Kaynakların Yazım Sırası
Bilimsel yayınlarda yalnızca doğru kaynakları kullanmak yeterli değildir; aynı zamanda bu kaynakların belirli bir sistematikle, tutarlılıkla ve standartlara uygun şekilde yazılması da şarttır. Council of Science Editors (CSE) stili, özellikle biyoloji, çevre bilimleri ve tıp alanlarında yaygın olarak kullanılan bir yazım biçimi olup, referansların sıralaması konusunda oldukça net kurallara sahiptir. Bu yazıda, CSE stili çerçevesinde kaynakların hangi sırayla yazılması gerektiği, farklı sistemlerin (ad-sayı, ad-tarih, sıralı numara) bu sıralamaya etkileri, özel durumlar (grup yazarlar, ön baskılar, web kaynakları) ve sık yapılan sıralama hataları üzerinde detaylıca durulacaktır.
CSE Stilinde Kullanılan Temel Atıf Sistemleri
CSE, üç farklı referanslama sistemini destekler ve her bir sistemde kaynakların yazım sırası farklı şekilde düzenlenir. Bu sistemler şunlardır:
-
Ad-Sayı Sistemi (Name-Number)
-
Sıralı Numara Sistemi (Citation-Sequence)
-
Ad-Tarih Sistemi (Name-Year)
Her sistemin hem metin içi atıf yöntemi hem de kaynakça sıralama biçimi değişiklik gösterdiğinden, kullanıcının hangi sistemi kullandığını bilmesi ve ona göre hareket etmesi gerekir.
1. Ad-Sayı Sisteminde Yazım Sırası
Bu sistemde, metin içindeki atıflar [1], [2], [3] şeklinde numaralandırılır ve bu numaralara göre kaynakça sıralanır. Örneğin, metinde ilk bahsedilen kaynak “Smith 2019” ise, bu kaynak 1 numarayla başlar ve diğerleri metinde geçtikçe sıralanır.
Sıralama Kriteri: Metinde ilk geçme sırasına göre
Örnek:
-
Smith JA. 2019. Molecular biology in context. J Biol Sci. 18(3):211–220.
-
Kumar M, Lee S. 2020. Advances in cell imaging. Microsc Res. 35(1):14–22.
Avantajı: Metin içi görünüm sade ve düzenlidir.
Dezavantajı: Kaynak listesinde alfabetik sıra yoktur, aranan kaynak bulunması zaman alabilir.
2. Sıralı Numara Sisteminde Yazım Sırası (Citation-Sequence)
Bu sistem, ad-sayı sistemine çok benzer. Metin içi referans numaraları yine [1], [2], [3] şeklindedir. Ancak kaynakça yazılırken, bu numaralar doğrudan metin içinde hangi sırayla atıf yapıldıysa o sırayla yazılır.
Bu sistemde özel olarak dikkat edilmesi gereken şey, kaynakçanın baştan sona doğru takip edilmesi ve atıf sırasının karıştırılmamasıdır.
Sıralama Kriteri: Atıf sırasına göre numaralandırılmış olarak
3. Ad-Tarih Sisteminde Yazım Sırası
Ad-tarih sisteminde, metin içi atıflar şu şekilde görünür: (Smith 2019), (Kumar ve Lee 2020). Bu sistemde, kaynakça alfabetik olarak yazar soyadına göre, soyadı aynıysa yıl bilgisine göre sıralanır.
Sıralama Kriteri:
-
İlk olarak yazar soyadına göre alfabetik
-
Soyad aynıysa yayın yılına göre kronolojik
-
Aynı yıl içinde birden fazla eser varsa “a, b, c” eklenir
Örnek:
Kumar M. 2018. Genetic data visualization. Bioinformatics. 12(1):44–55.
Kumar M. 2020. Next-gen sequencing applications. Genomics. 23(2):112–124.
Smith JA. 2019. Molecular biology in context. J Biol Sci. 18(3):211–220.
Bu sistem özellikle akademik tezlerde, sistematik derlemelerde veya çok fazla atıf yapılan uzun metinlerde tercih edilir.
Özel Durumlar İçin Sıralama Kuralları
a. Grup Yazarlı Kaynaklar
Grup isimleri bireysel yazar isimleri gibi kabul edilir ve alfabetik sıralamada değerlendirilir. “The Genome Project Consortium” isimli bir grup, “G” harfine göre sıralanır.
b. Anonim Yazarlar
Yazar adı olmayan kaynaklarda, başlık bilgisi üzerinden alfabetik sıralama yapılır. Başlığın ilk kelimesine göre yerleştirilir. “Anonymous” ibaresi varsa “A” harfine göre sıralanır.
c. Ön Baskılar (Preprint)
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş ön baskılar, yıl bilgisiyle birlikte sıralanır. Örneğin:
Zhang Y. 2022. Genomic models for cancer prediction [preprint]. bioRxiv. https://doi.org/10.1101/2022.05.04.490909
d. Web Kaynakları
Web kaynakları da alfabetik sıralamaya dahil edilir. Ancak mutlaka erişim tarihi belirtilmelidir. Yazar adı varsa soyadına göre, yoksa başlığa göre alfabetik yer alır.
Sıralamada Dikkat Edilmesi Gereken Hatalar
-
Kaynakça içinde farklı atıf sistemlerini karıştırmak
-
Tarih sırasını karıştırmak (özellikle ad-tarih sisteminde)
-
“et al.” ile başlayan yazarlar listesini yanlış sıralamak
-
Grup yazarları bireysel gibi sıralamak
-
Aynı yıla ait kaynaklarda “a, b” ibaresi kullanmayı unutmak
Yazılım Desteği ile Doğru Sıralama
CSE stilinde kaynak sıralamasını otomatik olarak doğru şekilde yapabilmek için şu yazılımlar kullanılabilir:
-
EndNote: Sıralama biçimini otomatik olarak ayarlayabilir.
-
Zotero: Ad-tarih ya da numara sistemine göre kaynakları sıralar.
-
Mendeley: Kaynaklar eklenme biçimine göre otomatik sıralama yapar.
-
Overleaf (LaTeX kullanıcıları için): BibTeX ve natbib stilleri ile CSE uyumlu sıralama yapılabilir.
Karma Sistemlerde Kaynakların Sıralanması
Bazı yayınlar, hem metin içi atıf olarak ad-tarih sistemini hem de kaynakça düzenlemesinde sayısal sıralamayı kullanabilir. Bu gibi karma sistemlerde tutarlılığı korumak için yazım öncesinde derginin yazım kuralları (instructions for authors) dikkatle incelenmelidir.
Sonuç
CSE formatında kaynakların yazım sırası, akademik bir metnin bütünlüğünü doğrudan etkileyen bir unsurdur. Her ne kadar biçimsel bir detay gibi görünse de, kaynakların doğru sıralanması; metnin okunabilirliğini, güvenilirliğini ve akademik ciddiyetini artırır. Ad-sayı, sıralı numara ve ad-tarih sistemlerinin her birinde uygulanması gereken belirli kurallar, kaynakların yanlış anlaşılmasını önler. Bu yazıda açıklanan sıralama ilkeleri, yalnızca teknik bir yönerge değil; aynı zamanda etik bir sorumluluğun ve bilimsel doğruluğun temelidir. Araştırmacıların, tez yazarlarının ve editörlerin bu kuralları uygulayarak oluşturduğu kaynakçalar, akademik dünyada daha saygın ve erişilebilir bir iz bırakacaktır. CSE stiline hâkim olanlar, yalnızca biçimsel değil, içeriksel anlamda da daha güvenilir metinler üretir. Dolayısıyla, kaynakların doğru sırada yazılması, akademik mükemmelliğin vazgeçilmez bir unsurudur.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
ad tarih sistemi nedir ad tarih stilinde kaynaklar akademik kaynak sıralama hataları akademik yazımda kaynak sıralama akademik yazımda sıralama anonim kaynak yazımı araştırma makalesi kaynak düzeni aynı yıl kaynakları sıralama bibliyografya sıralama örneği bilimsel yazım kaynak sırası citation formatting cse ad-sayı sistemi cse ad-tarih sistemi cse bibliography formatı cse citation düzeni cse citation management cse kaynak dizini cse kaynak listeleme programı cse kaynak sıralaması cse kaynak yönetimi CSE kaynakça düzeni cse kaynakça örneği cse kaynakça sıralama örneği cse sıralı numara sistemi cse stili ile yazım cse stilinde yazım denetimi cse style yazım kuralları cse yazım sırası grup yazar sıralaması kaynak listeleme biçimi kaynak sıralama hataları kaynak yazımı denetimi kaynak yazımı nasıl yapılır kaynakça düzenleme ipuçları kaynakça oluşturma teknikleri kaynakça yazım sırası kaynakça yazımı örneği kaynakçayı sıralama kuralı kaynakları alfabetik dizme kaynakların alfabetik sıralanması kaynakların kronolojik sıralaması kaynakların yazım sırası literatür sıralama biçimi metin içi atıf düzeni preprint kaynak sıralama referans düzenleme tez yazımında kaynak sıralama web kaynak sıralama yazarlara göre kaynak dizme