CSE Formatında Röportaj Kaynak Gösterimi
Bilimsel araştırmalar yalnızca kitaplara, makalelere veya teknik raporlara dayanmaz; bazı durumlarda birincil kaynak olarak röportajlardan da faydalanmak gerekebilir. Özellikle saha çalışmaları, tarihsel analizler, biyografi yazımları ve sosyal bilimlerde yapılan nitel araştırmalar sırasında röportajlar önemli birer bilgi kaynağı hâline gelir. Ancak akademik çalışmalarda bu tür kaynakların nasıl alıntılanacağı, hangi formatta ve hangi kurallar çerçevesinde kaynakçaya ekleneceği çoğu zaman kafa karıştırıcı olabilir. Council of Science Editors (CSE) stili bu noktada yazarlara açık, anlaşılır ve sistematik çözümler sunar. Bu yazıda, CSE stilinde yapılan akademik çalışmalarda röportaj kaynaklarının nasıl gösterileceği, metin içi atıf örnekleri, kaynakçaya ekleme biçimleri, etik sorumluluklar ve sıkça yapılan hatalar detaylı şekilde incelenecektir.
Röportajın Akademik Değeri
Röportajlar, özellikle bireysel deneyimleri, uzman görüşlerini, tarihsel olaylara tanıklıkları ve özel çalışma alanlarını belgelemek açısından eşsiz kaynaklardır. Birinci elden bilgi sunmaları nedeniyle çoğu araştırma yönteminde nitel veri olarak kabul edilirler. Ancak bu değerli kaynakların akademik çalışmalarda kullanılabilmesi için uygun şekilde belgelemeleri şarttır.
Röportajlar iki şekilde sınıflandırılabilir:
-
Yayımlanmış Röportajlar: Gazete, dergi, kitap ya da internet ortamında yayımlanmış görüşmelerdir.
-
Yayımlanmamış (kişisel) Röportajlar: Araştırmacının doğrudan gerçekleştirdiği, yalnızca kendi çalışmasında geçen, yayımlanmamış görüşmelerdir.
CSE stili, bu iki tür için farklı yazım biçimleri öngörür.
CSE Stiline Göre Yayımlanmış Röportajların Kaynak Gösterimi
Yayımlanmış röportajlar, tıpkı makale veya kitap bölümleri gibi resmi kaynaklar olarak değerlendirilir. Bu durumda kaynakçaya alınabilirler.
a. Kitapta Yer Alan Röportaj:
Kaynakça Örneği (Ad-Tarih Sistemi):
Soyadı A. Yıl. Röportaj başlığı. In: Soyadı B, editör. Kitap Adı. Baskı yeri: Yayınevi. s. xx–xx.
Örnek:
Kılıç A. 2020. Sanatta Direniş Üzerine. In: Uyar Z, editör. 21. Yüzyılda Türk Sanatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 112–119.
b. Dergide veya Gazetede Yer Alan Röportaj:
Kaynakça Örneği:
Soyadı A. Röportaj başlığı. Yayın Adı. Yayım yılı Ay gün;Bölüm bilgisi (varsa):sayfa.
Örnek:
Yılmaz S. Tarihe not düşen ses: Orhan Pamuk’la söyleşi. Hürriyet Pazar. 2022 Haz 5; Kültür-Sanat:10–12.
CSE Stiline Göre Yayımlanmamış Röportajların Gösterimi
Araştırmacı tarafından yürütülen ve kamuya açık olmayan röportajlar ise kişisel iletişim kategorisine girer. CSE stiline göre bu tür görüşmeler kaynakçaya eklenmez. Bunun yerine metin içinde şu şekilde belirtilir:
Metin içi örnek:
(Prof. Dr. Selin Karatay, İstanbul Üniversitesi, kişisel röportaj, 2024 Nis 12)
Bu bilginin sonunda [kişisel röportaj] veya [personal interview] gibi tanımlayıcı bir ifade mutlaka yer almalıdır. Röportajın tarihi ve konuşmanın geçtiği konum da mümkün olduğunca açık belirtilmelidir.
Not: Röportajı yapan araştırmacı kendisiyse, metinde bunu belirtmesi etik bir sorumluluktur. Örneğin:
(Yazar tarafından, Prof. Dr. Selin Karatay ile yapılan kişisel görüşme, 2024)
Röportaj Kaynaklarında Etik İlkeler
CSE’nin öne çıkardığı en önemli noktalardan biri etik şeffaflıktır. Bu bağlamda aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
-
Yazılı veya sözlü onay alınmadan hiçbir görüşme yayımlanamaz.
-
Kaydın gizliliği korunmalı, kişi istemedikçe tam adı verilmemelidir.
-
Kişinin unvanı, kurumu ve görüşmenin tarihi belirtilmelidir.
-
Yayımlanmamış röportajlar kaynakçaya değil sadece metin içine yazılmalıdır.
Röportaj Türüne Göre Biçimlendirme Farklılıkları
Telefonla Yapılan Röportaj:
(Dr. Caner Alkan ile telefon görüşmesi, 2023 Eyl 10)
E-posta ile Yapılan Röportaj:
(Doç. Dr. Esra Deniz ile e-posta görüşmesi, 2022 Kas 2)
Yüz Yüze Görüşme:
(Araş. Gör. Mehmet Kuru ile yüz yüze yapılan röportaj, 2023 Mar 17, Ankara Üniversitesi)
Çevrimiçi Görüşme (Zoom, Skype):
(Prof. Dr. Nihan İpek ile Zoom üzerinden yapılan görüşme, 2024 Şub 1)
Röportajların Metin İçinde Kullanımı
Röportajlardan yapılan alıntılar, doğrudan veya dolaylı aktarım şeklinde olabilir:
-
Doğrudan aktarım:
“Bilimsel etik sadece metinle sınırlı değildir; davranış biçimini de kapsar” (Prof. Dr. Hakan Uysal, kişisel görüşme, 2023 May 21).
-
Dolaylı aktarım:
Prof. Dr. Hakan Uysal (kişisel görüşme, 2023 May 21) bilimsel etiğin davranışlarla da ilişkili olduğunu vurgulamıştır.
Her iki aktarım biçimi de CSE stiline göre doğrudur; ancak kaynakça kısmına eklenmemelidir.
Yayımlanmış Röportajlar İçin Özel Durumlar
Eğer bir röportaj video ya da podcast formatında yayımlanmışsa, kaynak şu şekilde düzenlenebilir:
Örnek:
Gürel A. 2023. Kırsalda Kadın Olmak
. Bianet Video Arşivi. [erişim 2024 Nis 11]. https://bianet.org/video/kirsalda-kadin-olmak
Erişim tarihi ve link bilgisi mutlaka eklenmelidir.
Kaynak Yönetim Programlarında Röportaj Girişi
CSE stilini destekleyen yazılımlarda (EndNote, Zotero, Mendeley) röportajlar genellikle “Interview” ya da “Personal Communication” başlıkları altında kaydedilir. Bu girişlerde aşağıdaki bilgiler girilmelidir:
-
Röportaj yapılan kişi adı
-
Röportaj tarihi
-
Röportaj türü (yüz yüze, e-posta, telefon)
-
Konuşmanın içeriği (isteğe bağlı)
-
Eğer yayımlanmışsa, yayın adı, sayfa ve bağlantı bilgisi
Sonuç
CSE stilinde röportaj kaynaklarını doğru şekilde göstermek, özellikle sosyal bilimlerde yapılan çalışmaların akademik niteliğini artıran temel bir unsur olarak öne çıkar. Röportajlar birincil bilgi kaynakları olarak değerli olmakla birlikte, bunların gösteriminde biçimsel doğruluğun yanı sıra etik hassasiyetler de büyük önem taşır. Bu yazıda, hem yayımlanmış hem de yayımlanmamış röportajların CSE stili çerçevesinde nasıl alıntılanacağı ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Kişisel görüşmelerin kaynakçada yer almaması gerektiği, ancak metin içinde açık bir şekilde belirtilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Diğer yandan, yayımlanmış röportajlar ise klasik kaynaklar gibi işlem görerek kaynakçaya dahil edilir. Araştırmacıların bu farkları doğru şekilde uygulaması, yalnızca yazım kurallarına uyumu değil, aynı zamanda bilimsel sorumluluğu ve güvenilirliği de pekiştirir. CSE stiline hâkim bir araştırmacı, röportaj verisini yalnızca bilgi olarak değil, akademik katkı olarak değerlendirebilir ve bu da çalışmasının kalitesini doğrudan yükseltir.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
